Το τσαρούχι είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό παπούτσι που έχει μεγάλη ιστορία στη χώρα μας. Αυτό το είδος παπουτσιού έχει ιδιαίτερη σημασία στον ελληνικό πολιτισμό και έχει συμβάλει στη διατήρηση της παράδοσης και των παραδοσιακών αξιών της χώρας μας .
Η ακριβής προέλευση των Τσαρουχιών είναι ασαφής, αλλά πιστεύεται ότι προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα . Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής στην Ελλάδα, οι Τούρκοι εισήγαγαν το δικό τους στυλ παπουτσιών στους Έλληνες και γεννήθηκε το τσαρούχι.
Η λέξη προέρχεται από το τουρκικό «τσαρίκ» (carik). Κατασκευαζόταν από ακατέργαστο ή κατεργασμένο δέρμα από τέσσερα συνήθως τεμάχια την «πατωσιά» (ή σόλα) τα δύο πλάγια και στην άκρη του τη «μύτη» σε διάφορες παραλλαγές, άλλοτε γυμνή και γυρισμένη προς τα πάνω είτε καλυμμένη με πλούσια, μάλλινη φούντα, η οποία ήταν συνήθως μαύρη για τους άνδρες και τις γυναίκες είτε πολύχρωμη για τα παιδιά. Το δέρμα από το οποίο κατασκευάζονταν ήταν το λεγόμενο «τελατίνι» χρώματος ερυθρού.
Τα τσαρούχια καθημερινής χρήσης ήταν απλά χωρίς στολίδια, ενώ τα πλουσιότερα είχαν κορδόνια και πούλιες.Ήταν δύο ειδών: Τα Γιαννιώτικα ή ραφτά και τα Σαρακατσάνικα ή καρφωτά.
Αρχικά ο τσαγκάρης έκοβε τα δέρματα σε μακρόστενα κομμάτια τις φασκιές και κατόπιν τα σημάδευε με τα στάμπα και έκοβε με το κοπίδι. Πρόσεχε πολύ να είναι το δέρμα λείο και άψογο, να μη έχει καμιά κοψιά και το τσαρούχι είναι ελαττωματικό. Μετά το κόψιμο τα χτυπούσαν με το μιστά για να ξεχειλώσουν. Η διαδικασία της συναρμολόγησης των διαφόρων μερών του τσαρουχιού διέφερε από τα ραφτά τσαρούχια στα καρφωτά. Ο τσαγκάρης για τα ραφτά ακολουθούσε τις εξής εργασίες:
- Κάρφωμα, ήταν η ένωση των δύο ψιδιών με την φτέρνα .
iii. Περβάζωμα και το ντγέλωμα, ήταν η τοποθέτηση στο άνοιγμα του τσαρουχιού μιας μαύρης διακοσμητικής λουρίδας.
- Πέτσωμα, ήταν και η δυσκολότερη εργασία γιατί έπρεπε να ράψουν το πάτο του τσαρουχιού με τα ψίδια και την φτέρνα γι' αυτό και το έκανε μόνο ο μάστορας.
- Καλαπόδιασμα, ήταν η εργασία που γινόταν μετά το πέτσωμα όπου ο μάστορας έβαζε το υπόδημα στο καλαπόδι για να στρώσει.
- ράψιμο της μύτης, απαιτούσε με μεγάλη προσοχή.
vii. πέρασμα της φούντας, γινόταν μαζί με το ράψιμο της μύτης και στη συνέχεια την κούρευαν.
Η διαδικασία για τα σαρακατσάνικα τσαρούχια είναι ίδια ως το περβάζωμα και το ντγέλωμα.
Στην συνέχεια ο μάστορας έπαιρνε ένα καλαπόδι έβαζε έναν πάτο κάτω από το καλαπόδι και στην συνέχεια έραβε το φόντι με ειδικά καρφιά τα οποία ήταν κατάλληλα για αυτήν την δουλειά.
Μετά έραβαν την πόχα με τον δερμάτινο πάτο και έβγαζαν τα μονταριστικά καρφιά. Κατόπιν περνούσαν βάρδαλο το οποίο στερέωναν με ξυλόπροκες γέμιζαν το κενό με διάφορα κομμάτια από δέρμα το ίσιωναν και στην συνέχεια έραβαν την μύτη του τσαρουχιού όπου θα δεθεί η φούντα. Τέλος περνούσαν την σόλα, το τακούνι και φούντα και πριν παραδοθεί γινόταν και το κούρεμα φούντας.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι Τσαρουχιών , το καθένα με το μοναδικό του στυλ και σχέδιο. Τα πιο δημοφιλή είδη είναι τα εξής:
1 . Το Ποντιακό Τσαρούχι είναι ένα είδος παραδοσιακού ελληνικού παπουτσιού που είναι εγγενές στην περιοχή του Πόντου στη βόρεια Ελλάδα. Έχει μοναδικό σχεδιασμό που το ξεχωρίζει από τα άλλα είδη .
Είναι κατασκευασμένο από δέρμα και έχει ψηλό τοπ που καλύπτει τον αστράγαλο. Είναι συχνά διακοσμημένο με περίπλοκα σχέδια και κεντήματα που είναι ειδικά για την περιοχή του Πόντου. Είναι συνήθως μαύρο ή καφέ και οι σόλες είναι κατασκευασμένες από καουτσούκ ή δέρμα για επιπλέον προστασία.
Το φορούσαν αρχικά οι αγρότες και οι βοσκοί της περιοχής του Πόντου. Το ψηλό του επάνω μέρος παρείχε επιπλέον προστασία στα πόδια όταν περπατούσαν σε ανώμαλο έδαφος και η ανθεκτική δερμάτινη κατασκευή του το έκανε ιδανικό για εργασία σε εξωτερικούς χώρους.
Με τον καιρό έγινε πιο μοδάτο και άρχισε να χρησιμοποιείται ως καθημερινό παπούτσι από τους απλούς ανθρώπους. Σήμερα, εξακολουθεί να φοριέται για ειδικές περιστάσεις και παραδοσιακές εκδηλώσεις, όπως γάμους και φεστιβάλ.
Εκτός από τις πρακτικές του χρήσεις, το Ποντιακό Τσαρούχι έχει και πολιτιστική σημασία . Θεωρείται σύμβολο της μοναδικής ταυτότητας της περιοχής και εμφανίζεται συχνά σε παραδοσιακούς χορούς και γιορτές .
2 . Το Κρητικό Τσαρούχι είναι κατασκευασμένο από δέρμα και έχει ψηλό τοπ που καλύπτει τον αστράγαλο. Είναι χαρακτηριστικά διακοσμημένο με περίπλοκα σχέδια και κεντήματα που είναι ειδικά για την περιοχή της Κρήτης. Το παπούτσι έχει συνήθως καφέ χρώμα και οι σόλες είναι κατασκευασμένες από καουτσούκ ή δέρμα για επιπλέον προστασία.
Η καταγωγή του εντοπίζεται στον 14ο αιώνα, όταν το νησί της Κρήτης βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Ενετών. Το παπούτσι αρχικά φορέθηκε από στρατιώτες και αγρότες ως πρακτική και ανθεκτική μορφή υποδημάτων.
Με τον καιρό, εξελίχθηκε σε σύμβολο της κρητικής ταυτότητας και πολιτιστικής υπερηφάνειας. Φοριέται συχνά σε παραδοσιακούς χορούς και γιορτές και θεωρείται σημαντικό κομμάτι της κρητικής λαογραφίας και παράδοσης.
Το Κρητικό Τσαρούχι έπαιξε επίσης ρόλο στον αγώνα του νησιού για ανεξαρτησία κατά της οθωμανικής κυριαρχίας τον 19ο αιώνα. Οι Κρήτες επαναστάτες φορούσαν τα παπούτσια ως σύμβολο της αντίστασης και του πατριωτισμού τους και έγιναν ισχυρό έμβλημα του αγώνα του νησιού για ελευθερία.
3 .Το Ηπειρώτικο Τσαρούχι είναι ένα είδος παραδοσιακού ελληνικού παπουτσιού που προέρχεται από την περιοχή της Ηπείρου στη βορειοδυτική Ελλάδα. Είναι γνωστό για το μοναδικό του σχεδιασμό και την ιστορική του σημασία στην περιοχή.
Είναι κατασκευασμένο από δέρμα, έχει ψηλό τοπ που καλύπτει τον αστράγαλο και έχει μυτερή μύτη . Είναι χαρακτηριστικά διακοσμημένο με περίτεχνα σχέδια και κεντήματα που είναι ειδικά για την περιοχή της Ηπείρου. Το παπούτσι είναι συνήθως καφέ ή μαύρου χρώματος και οι σόλες είναι κατασκευασμένες από καουτσούκ ή δέρμα για επιπλέον προστασία.
Η προέλευση του εντοπίζεται στην Αρχαία Ελλάδα, όπου παρόμοια παπούτσια φορούσαν στρατιώτες και αγρότες. Ωστόσο, η σύγχρονη εκδοχή του εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου και έγινε σύμβολο της Ηπειρώτικης ταυτότητας και πολιτιστικής υπερηφάνειας.
Το παπούτσι φοριέται συχνά σε παραδοσιακούς χορούς και γιορτές και θεωρείται σημαντικό κομμάτι της Ηπειρώτικης λαογραφίας και παράδοσης. Επιπλέον, είναι γνωστό για τις πρακτικές του χρήσεις, καθώς παρέχει προστασία στα πόδια κατά το περπάτημα σε ανώμαλο έδαφος και είναι κατάλληλο για υπαίθριες εργασίες.
Έπαιξε επίσης ρόλο στον αγώνα της περιοχής για ανεξαρτησία κατά της οθωμανικής κυριαρχίας τον 19ο αιώνα. Οι Ηπειρώτες επαναστάτες φορούσαν τα παπούτσια ως σύμβολο της αντίστασης και του πατριωτισμού τους και έγιναν ισχυρό έμβλημα του αγώνα της περιοχής για ελευθερία.
4 .Το Μακεδονικό Τσαρούχι είναι εγγενές στην περιοχή της Μακεδονίας στη βόρεια Ελλάδα. Είναι κατασκευασμένο από δέρμα και έχει ψηλό τοπ που καλύπτει τον αστράγαλο. Συχνά διακοσμείται με πολύχρωμα κεντήματα και θεωρείται ένα από τα πιο άνετα είδη τσαρουχιών .
Η προέλευση του εντοπίζεται στην αρχαία Ελλάδα, όπου παρόμοια παπούτσια φορούσαν στρατιώτες και αγρότες.
Το Μακεδονικό Τσαρούχι έπαιξε επίσης ρόλο στον αγώνα της περιοχής για ανεξαρτησία κατά της οθωμανικής κυριαρχίας τον 19ο αιώνα. Οι Μακεδόνες αντάρτες φορούσαν τα παπούτσια ως σύμβολο της αντίστασης και του πατριωτισμού τους και έγιναν ισχυρό έμβλημα του αγώνα της περιοχής για ελευθερία.
Τα Τσαρούχια χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ως παπούτσια εργασίας από αγρότες και βοσκούς. Κατασκευάστηκαν από δέρματα ζώων και σχεδιάστηκαν για να είναι άνετα και ανθεκτικά. Με τον καιρό έγιναν πιο μοδάτα και άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως καθημερινά παπούτσια από τους απλούς ανθρώπους.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, το Τσαρούχι άρχισε να μειώνεται σε δημοτικότητα, καθώς τα παπούτσια δυτικού τύπου έγιναν πιο διαδεδομένα στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει ανανεωθεί το ενδιαφέρον για την παραδοσιακή ελληνική ένδυση και αξεσουάρ, μεταξύ των οποίων και το Τσαρούχι. Σήμερα, φοριούνται ακόμα σε παραδοσιακές εκδηλώσεις και γιορτές, όπως γάμους και πανηγύρια.
Αν λατρεύεις τα παπούτσια, αν είσαι επαγγελματίας χορευτής, αν ετοιμάζεσαι για τον χορό του Ησαΐα, ή απλά θέλεις άνεση και φινέτσα στα πόδια σου , έλα στην παρέα μας. Ακολούθησε με στο instagram η κάνε like στη σελίδα μου στο facebook.